Stressgerelateerde klachten

Iedereen heeft wel eens een stressvolle dag. Stress brengt ons lichaam in een staat van paraatheid. Op die manier zorgt je lichaam ervoor dat je in staat bent om te vechten of te vluchten. Dit is een normale reactie op een uitdagende situatie. Door stress wordt adrenaline aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat je hart sneller gaat pompen, je spieren worden voorzien van bloed en spannen zich aan en je focus versterkt. Dit kan best handig zijn in bepaalde omstandigheden. Stel dat je bijvoorbeeld moet vluchten voor een roofdier of je hebt een belangrijke presentatie of examen. Na zo'n korte stressvolle gebeurtenis is het belangrijk om rust te krijgen (nemen) zodat je lichaam weer kan herstellen. Maar wat als je van heel veel zaken stressreacties krijgt? Dan is het een ander verhaal. Je krijgt dan geen of te weinig tijd om te herstellen. Langdurige of chronische stress heeft een negatief effect op zowel je fysieke als je mentale gezondheid.

De visie van Chinese Geneeskunde op stress

Binnen de Chinese Geneeskunde speelt het concept van yin-yang een grote rol. Stress wordt beschouwd als een verstoring in de balans tussen yin en yang. Hoe ziet deze disbalans eruit?

• Disbalans tussen yin en yang
  Yang wordt geassocieerd met onder andere activiteit, spanning en opwinding. Nadat je bijvoorbeeld een drukke werkdag hebt gehad is het van belang om te ontspannen om de balans tussen yin en yang te herstellen. Yin staat namelijk voor onder andere ontspanning, rust en kalmte. Als je veel stress ervaart, blijf je hangen in de yange energie. Om je gezond te voelen, moeten yin en yang in balans zijn en elkaar afwisselen. Gebeurt dit niet of onvoldoende, dan kun je zowel fysiek als mentaal uitgeput raken. Dit kan leiden tot overspannenheid of zelfs een burn-out.
• Symptomen
  Door stress kun je allerlei klachten krijgen. Als gevolg van de disbalans tussen yin en yang kun je allerlei fysieke klachten krijgen bijvoorbeeld spierspanning (vaak uit zich dat in spierpijn in rug, schouders en nek), hoofdpijn, spijsverteringsklachten zoals maagpijn, buikpijn, diarree of obstipatie, moe gevoel in je lichaam hebben en hartkloppingen. Mentale en emotionele klachten die kunnen horen bij stress zijn bijvoorbeeld een kort lontje hebben of zelfs exploderen van woede, sombere gevoelens hebben, snel huilen, negatieve gedachtes hebben, piekeren en slapeloosheid. Dit zijn tekenen dat het yang overheerst en het yin onvoldoende kans krijgt om te zorgen voor ontspanning, rust en herstel.
• Behandeling
  Bij iemand die stress ervaart is de balans tussen yin en yang verstoord. Acupunctuur bij stressgerelateerde klachten is gericht op het herstellen van de balans tussen yin en yang. Door yang te kalmeren en yin te versterken kan er opnieuw een balans worden bereikt zodat de stress vermindert en iemands welzijn toeneemt. Bij het behandelen van stressgerelateerde klachten kijk ik altijd naar welke klachten jouw systeem laat zien en hoe jouw leven er verder uitziet. Naast acupunctuurbehandelingen kan mijn advies bijvoorbeeld bestaan uit een aangepast voedingspatroon of kruiden. 

Welke klachten kunnen zoal ervaren worden bij stress?

Er kunnen allerlei klachten optreden zoals:

• vermoeidheid
• down of depressief gevoel, minder plezier hebben in het leven
• sociale contacten minder goed of helemaal niet meer willen/kunnen onderhouden
• slaapproblemen
• concentratieproblemen
• geheugenproblemen, vergeetachtig zijn
• piekeren, een hoofd dat geen rust meer kan vinden
• geen beslissingen durven en/of kunnen nemen
• het niet meer kunnen overzien
• meer fouten maken, minder werk kunnen verzetten
• minder zelfvertrouwen
• nerveus voelen, opgejaagd gevoel ervaren
• laag libido of helemaal geen zin meer in seks
• hoge bloeddruk
• hartkloppingen
• hoofdpijn
• spierspanningen en spierpijn in bijvoorbeeld rug, schouders en nek
• spijsverteringsproblemen zoals maagpijn, buikpijn, diarree of obstipatie
• verminderde weerstand, sneller verkouden of ziek zijn
• problemen rondom gewicht, eventueel samengaand met meer of juist minder eetlust
• snel(ler) en/of vaker huilen, emotioneler reageren
• prikkelbaar zijn, kort lontje hebben
• verslavingsgedrag kan ontstaan of toenemen zoals meer roken, drinken, drugs, eten, seks, shoppen

Wat zijn mogelijke oorzaken van stress?

Stress kan door allerlei zaken ontstaan. Denk aan bijvoorbeeld

• werkgerelateerde stress: hoge werkdruk, deadlines, onzekerheid over baanzekerheid, onprettige werksfeer of conflicten
• relatieproblemen
• financiële stress
• gezondheidsklachten hebben
• mantelzorger zijn voor je zieke of hulpbehoevende partner, kind of (schoon)ouders
• karaktereigenschappen: mensen die bijvoorbeeld perfectionistisch zijn en hoge eisen stellen aan zichzelf ervaren sneller stress
• tijdsdruk ervaren: het gevoel dat je nergens voldoende tijd voor hebt, zorgt er vaak ook voor dat je nog minder tijd inplant voor jezelf waardoor er nog minder herstel kan plaatsvinden
• druk van buitenaf ervaren: het gevoel dat je moet voldoen aan verwachtingen van anderen kan een trigger zijn
• life-events: belangrijke veranderingen in je leven zoals verhuizen, samenwonen, trouwen, scheiden, een kind krijgen, veranderen van werk, het verliezen van een dierbare kunnen stress veroorzaken
• gebeurtenissen en onverwerkte trauma's
• leefstijl: ongezond eten, te weinig slaap, onvoldoende bewegen, te veel alcohol, koffie of nicotine gebruiken, weinig dingen doen waar je van ontspant en kunt opladen dragen allemaal bij aan de hoeveelheid stress die je ervaart

Wat kan acupunctuur betekenen bij stress en stressgerelateerde klachten?

Acupunctuur kan op verschillende manieren helpen bij stress en stressgerelateerde klachten. Veel mensen ervaren een dieper niveau van ontspanning tijdens en na een acupunctuurbehandeling. Welke acupunctuurpunten gekozen worden, hangt af van jouw klachten. De acupunctuurpunten die geprikt worden, zorgen ervoor dat de fysieke en mentale spanning vermindert. Als je stress ervaart, is het lastiger om te voelen hoe het daadwerkelijk, zowel fysiek als mentaal, met je gaat. Meerdere factoren spelen een rol bij het vermindert kunnen voelen. Het vasthouden van spanning kost veel energie. De ontspanning die ontstaat tijdens en na de acupunctuurbehandeling is de reden dat vermoeidheid en een loom gevoel vaak ervaren worden. Losgelaten spanning zorgt voor ruimte en deze ruimte maakt het mogelijk om weer meer te kunnen voelen zodat je beter weet wat triggers zijn en wat je kunt doen om het stressniveau zo laag mogelijk te houden. Bovendien is ruimte nodig om weer in balans te kunnen komen. Als alles vast zit, kan er geen beweging plaatsvinden en er is beweging nodig om in balans te komen. Hoe beter je in balans bent, des te meer ruimte heb je om om te kunnen gaan met tegenslagen. Acupunctuur is erop gericht om de qi (energie) weer beter te laten stromen en in evenwicht te brengen. Als jouw qi in balans is, draagt dit bij aan een betere stressbestendigheid.

Stress veroorzaakt heel vaak slaapproblemen. Acupunctuur kan ingezet worden om de kwaliteit van slaap te verbeteren en slapeloosheid te verminderen. Een goede nachtrust doet zoveel met een mens. Als je goed slaapt, kun je veel meer hebben, werkt je immuunsysteem beter, ervaar je meer plezier gedurende de dag etc. Stress kost veel energie en daarom is ontspanning, op tijd rusten en goed slapen zo belangrijk. Bij langdurige stress en te weinig rust raakt je systeem steeds verder uit balans met uiteindelijk kans op ernstige overspannenheid of zelfs een burn-out. Tijdens stress staat het sympatisch zenuwstelsel aan. Door acupunctuur kan het parasympatisch zenuwstelsel worden geactiveerd (aangezet) en het parasympatisch zenuwstelsel is verantwoordelijk voor ontspanning en de mate van herstel.