Acupunctuur bij zwangerschapsmisselijkheid

Wat is zwangerschapsmisselijkheid?

Zwangerschapsmisselijkheid is een vorm van misselijkheid die optreedt tijdens de zwangerschap. Er worden verschillende percentages genoemd, maar het blijkt dat zo'n 60-85 procent van de zwangere vrouwen ergens in de zwangerschap misselijk is. Vaak begint de zwangerschapsmisselijkheid tussen week 4 en 9 van de zwangerschap. Dit is ook de reden dat bij veel vrouwen misselijkheid één van de eerste tekenen van de zwangerschap is. De piek van de misselijkheid ligt bij veel zwangeren zo rond week 8-9 van de zwangerschap. Zwangerschapsmisselijkheid kan gepaard gaan met overgeven, maar dit hoeft zeker niet. Zo rond week 16 van de zwangerschap neemt de misselijkheid af. Bij veel vrouwen is de zwangerschapsmisselijkheid met 20 weken over.
Veel zwangere vrouwen zijn voornamelijk in de ochtend misselijk. Vandaar dat zwangerschapsmisselijkheid ook wel ochtendziekte wordt genoemd. Iedere vrouw is anders dus het kan ook zijn dat je juist op een ander tijdstip van de dag meer last hebt van misselijkheid. Zeer ernstige gevallen van zwangerschapsmisselijkheid waarbij er sprake is van misselijkheid die gedurende lange tijd aanhoudt en die gepaard gaat met frequent braken noemen we extreme zwangerschapsmisselijkheid (hyperemesis gravidarum, HG). Vrouwen die te maken hebben met extreme zwangerschapsmisselijkheid vallen vaak af en kunnen uitgedroogd raken. In dat geval is een ziekenhuisopname noodzakelijk. Mijn advies is om altijd jouw zwangerschapsklachten te bespreken met de verloskundige. Zij is deskundige en kan je precies vertellen wat normaal is en wat eventueel extra aandacht behoeft.

Wanneer neem je contact op met de verloskundige of de huisarts?

Soms denken vrouwen dat hun klachten normaal zijn en bij de zwangerschap horen. Een bepaalde mate van misselijkheid en overgeven is ook normaal te noemen. Zeker in het eerste trimester geven veel zwangere vrouwen wel eens over. Hoewel dit vervelend is, is het meestal niet gevaarlijk. Als je iedere keer vlak na het eten en drinken moet overgeven is het een ander verhaal. Er bestaat dan een kans dat je te weinig voedingsstoffen binnenhoudt, je gewicht verliest en uitdroogt. Extreme zwangerschapsmisselijkheid (hyperemesis gravidarum, HG) komt bij ongeveer 3 procent van de vrouwen voor. Als je de volgende symptomen herkent, is het belangrijk dat je direct contact opneemt met de verloskundige of de huisarts:

heel vaak op een dag overgeven
weinig eten en drinken kunnen binnenhouden
4 keer of minder op een dag moeten plassen en dan donkergele urine hebben
erge dorst hebben
je hoofd voelt vreemd; je kunt niet meer goed denken, voelt je duizelig of je bent in de war
afvallen
weinig energie, heel moe voelen
niet meer normaal kunnen functioneren
ineens misselijk zijn en/of overgeven na week 12 terwijl je eerder deze klachten niet had

Soms is medicatie voldoende. In andere gevallen kan een ziekenhuisopname noodzakelijk zijn. Via een infuus krijg je dan vocht toegediend.

Waarom misselijk tijdens zwangerschap?

De exacte oorzaak van zwangerschapsmisselijkheid is niet wetenschappelijk bewezen. Er wordt vanuit gegaan dat zwangerschapsmisselijkheid ontstaat doordat er veranderingen optreden in de hormoonhuishouding. Het lichaam van een zwangere vrouw produceert meer oestrogeen en hCG (humaan Chorion Gonadotrofine "zwangerschapshormoon"). Oestrogeen zorgt voor meerdere belangrijke veranderingen en aanpassingen. Zo moet oestrogeen ervoor zorgen dat de bloedvaten groeien in en rondom de placenta zodat de doorbloeding toeneemt. Oestrogeen zorgt er ook voor de baarmoeder groeit zodat het kindje ruimte krijgt. Daarnaast gaat het zwangere lichaam extra vet en vocht opslaan om een reserve op te bouwen voor zowel het kindje als voor de vrouw zelf. Het zwangere lichaam wordt onder invloed van oestrogeen soepeler en dan met name het bekken zodat het gemakkelijker wordt om het kindje uit te drijven tijdens de bevalling. Tijdens de zwangerschap ontwikkelen melkklieren en melkkanalen in de borsten zodat het mogelijk is om borstvoeding te geven. Het hormoon hCG zorgt samen met progesteron ervoor dat het baarmoederslijmvlies dikker wordt zodat er een innesteling kan plaatsvinden. HCG zorgt er ook voor dat het embryo is beschermd tegen het immuunsysteem van de vrouw zodat het niet wordt afgestoten.

Zwangerschapsmisselijkheid gezien vanuit de Chinese Geneeskunde

Binnen de Chinese Geneeskunde wordt gedacht vanuit meridianen. Zo is er een meridiaan die chōng mài (Zee van Bloed) wordt genoemd. De chōng mài speelt een belangrijke rol bij alle aspecten van de menstruatie. De beweging van de chōng mài is van boven naar beneden. Het bloed en de voeding wordt maandelijks gebruikt om het baarmoederslijmvlies op te bouwen zodat er een lekker warm nestje gevormd kan worden. Als er geen zwangerschap optreedt, wordt dit uitgescheiden in de vorm van de menstruatie. Als er wel een zwangerschap optreedt, draait de beweging van de chōng mài om; nu beweegt de chōng mài zich van beneden naar boven. De reden hiervan is dat het bloed en de voeding nu gebruikt worden om borstvoeding te kunnen aanmaken. Borstvoeding wordt gemaakt vanuit het bloed. In de Chinese Geneeskunde wordt borstvoeding dan ook wel het "witte bloed" genoemd. Daarnaast wordt er meer Bloed aangemaakt en dit kan ervoor zorgen dat er Bloed wordt opgehoopt waardoor er een stagnatie ontstaat.

De chōng mài loopt door zowel de baarmoeder als de maag heen. Normaal gesproken hoort Maag qi te dalen, maar tijdens de zwangerschap stijgt Maag qi mee met de chōng mài. Deze beweging naar boven zorgt voor het ontstaan van zwangerschapsmisselijkheid. Daarnaast is er veel activiteit in de baarmoeder met als gevolg dat er een blokkade kan ontstaan waardoor de qi niet meer kan dalen. Als je helemaal in balans bent, merk je hier niet zoveel van omdat je systeem dan voldoende ruimte heeft in die balans om dit op te vangen. In geval van blokkades of Leegtes kunnen juist tijdens de zwangerschap allerlei klachten ontstaan omdat in deze tijd er veel van je lichaam wordt gevraagd. Het creëren van nieuw leven kost heel veel energie en dit kan betekenen dat jouw systeem (tijdelijk) niet in staat is om in balans te blijven. Bij een disbalans kunnen allerlei klachten ontstaan.

Acupunctuur bij zwangerschapsmisselijkheid

Vanuit de Chinese Geneeskunde wordt holistisch gekeken. Dit betekent dat er altijd gekeken wordt of er mogelijk een onderliggende disbalans bestond voor de zwangerschap waardoor de zwangerschapsmisselijkheid langer blijft aanhouden of dat die disbalans de zwangerschapsmisselijkheid verergert. Als dit het geval is, zal ik deze onderliggende disbalans mee behandelen.
Naast de zwangerschapsmisselijkheid an sich, kunnen er allerlei andere klachten meespelen zoals brandend maagzuur, obstipatie, hoofdpijn, vermoeidheid, slecht slapen, duizeligheid, blaasontstekingen, rugklachten, bekkenpijn en stemmingswisselingen.

Tips bij zwangerschapsmisselijkheid

Eet en drink vaker op een dag kleine beetjes en voel wat welke voeding met je doet. Je zult merken dat je bij bepaalde voedingsmiddelen juist meer of minder misselijk bent.
Probeer te eten op momenten dat je je niet of minder misselijk voelt.
Als je zo misselijk bent dat je moet overgeven, kan dat (tijdelijk) opluchten. Na het overgeven kun je het beste je mond met lauwwarm water spoelen. Poets in ieder geval het eerste half uur je tanden niet, omdat maagzuur je tandglazuur aantast.
Vaak begint de misselijkheid kort na het wakker worden al. Zorg er daarom voor dat er al iets klaar ligt op het nachtkastje. Binnen de Chinese Geneeskunde heeft elk orgaan zijn eigen tijd. Voor de Maag is dit tussen 07.00 en 09.00 uur. Dat betekent dat de vertering op dat moment het sterkste is en dat dit het tijdstip is waarop voedingsstoffen het beste worden opgenomen.
Kies zoveel mogelijk voor gezonde voeding en dranken, maar maak je niet druk als je minder gezonde keuzes beter kunt verdragen. Het is belangrijker dát je iets binnenhoudt.
Neem rust. Als je moe bent, voel je je vaak sneller misselijk. Durf dan ook om hulp te vragen. Als het kan, doe dan een middagdutje.
Doe leuke dingen zodat je afgeleid bent en kan ontspannen. Ga wandelen, tekenen, lezen, Netflixen, bijkletsen met een vriendin, muziek luisteren enz.
Ontdek jouw triggers: waar word je misselijk(er) van? Denk bijvoorbeeld aan het ruiken van vlees of kaas.
Zorg ervoor dat je altijd iets te eten in je tas hebt als je de deur uit gaat. Een lege maag zorgt vaak voor verergering van de zwangerschapsmisselijkheid.
Stress en zorgen maken zorgen ook voor verergering van de zwangerschapsmisselijkheid. Probeer daarom inzicht te krijgen in waar je spanningen van krijgt.
Neem jezelf serieus. Er kan soms lacherig worden gedaan over zwangerschapskwaaltjes, maar deze "kwaaltjes" kunnen zo vervelend zijn dat je je echt heel rot voelt of misschien zelfs niet meer normaal kunt functioneren.
Trek comfortabele (zwangerschaps)kleding aan. Zeker als je al last hebt van zwangerschapsmisselijkheid is het niet fijn als je kleding draagt die ergens knelt. Veel zwangerschapskleding is gemaakt van zachte en elastische materialen.
Vaak wordt gember genoemd. Dit kán werken bij zwangerschapsmisselijkheid, maar is per vrouw wisselend. Gember heeft een positieve werking op de maag en de spijsvertering in het algemeen. Neem niet te veel gember want gember is een sterk kruid dat de zwangerschapsmisselijkheid juist kan verergeren. Gember heeft ook een verwarmend effect en of dat wenselijk is, is afhankelijk van jouw systeem.
Kamillethee kan helpen om de maag wat te kalmeren. Ook hierbij geldt dat het per vrouw wisselend is hoe een bepaald voedingsmiddel wordt verdragen.
Kauwen op zonnebloempitten of pompoenpitten kan misselijkheid verlichten omdat er zink in zit en zink kan invloed hebben op de misselijkheid.
Voeding met vitamine B6 is aan te raden bij zwangerschapsmisselijkheid. Denk aan o.a. banaan, avocado, spinazie, bloemkool, broccoli, prei, paprika, kiemen, peulvruchten, volkoren brood, volkoren pasta, eieren, vlees, vis, aardappel, zilvervliesrijst, zonnebloempitten, walnoten, hazelnoten. Dit zijn maar een aantal mogelijkheden, er zijn er veel meer.
Bij voorkeur groente stomen omdat je dan de meeste voedingswaarde behoudt.
Vanuit de Chinese Geneeskunde is warm eten aan te bevelen, maar nogmaals het allerbelangrijkste is dat je iets binnen krijgt. Mocht warm eten goed gaan, denk dan aan gekookt eitje, havermout, soep, havermoutpannenkoekjes etc.

Iedere vrouw is verschillend en iedere zwangerschap is verschillend. Helaas blijft het uitzoeken wat voor jou werkt. Bovenstaande tips kunnen goed werken bij lichte zwangerschapsmisselijkheidsklachten. Heb je last van zwangerschapsmisselijkheid of andere zwangerschapsklachten? Samen met jou kijk ik graag naar jouw klachten zodat we met acupunctuur de klachten kunnen verlichten of verhelpen.